To the moon ... and beyond?

Ik ben een grote fan van EOS en soms zullen er op deze blog dan ook verwijzingen naar het blad komen. In de editie van februari 2014 ging de coverstory over Mars. Zelf heb ik ook al wat opzoekwerk gedaan rond de rode planeet, toen ik er mijn allereerste nummer voor Mens over schreef. Allemaal heel interessant materiaal trouwens ;)

De mens heeft altijd al een soort drang gevoeld om voorbij de grenzen van het bekende te gaan. Lang voor we onze eigen aarde volledig in kaart gebracht hadden, begonnen we dan ook de ruimte te verkennen. Ondertussen is de drijfveer voor deze ontdekkingstocht niet enkel meer pure nieuwsgierigheid,  maar kijken we ook naar de ruimte met een ander doel: kolonisatie. Onze aarde wordt stilaan vol, té vol, en daarom zoeken we alternatieven. Mars bijvoorbeeld. Hoewel het daar momenteel gemiddeld -63°C is, er niet genoeg zuurstof in de atmosfeer zit om aards leven mogelijk te maken en er geen vloeibaar water te bespeuren valt, geloven vele wetenschappers toch dat het mogelijk moet zijn op Mars te gaan leven. En sommigen willen dat al heel snel realiseren …

Een vergelijking van de Aarde en Mars (bron: wikipedia)

In 2011 richtten twee Nederlandse wetenschappers, Bas Lansdorp (ingenieur) en Arno Wielders (fysicus), Mars One op. Mars One is een private organisatie met als doel tegen 2040 een kleine menselijke kolonie op Mars te realiseren. Vorig jaar begonnen ze hun zoektocht naar geschikte kandidaten om deze kolonisatie te starten. Meer dan 200 000 mensen stelden zich kandidaat en na de eerste selectieronde blijven er daar nog 1000 van over. Deze kandidaten moeten geen specifieke achtergrond in wetenschappen, astronomie of eender welke discipline hebben. De enige vereisten zijn veerkracht, aanpassingsvermogen, nieuwsgierigheid, vertrouwen en creativiteit. Die psychologische eigenschappen zijn uiteraard belangrijk om de zeven maanden durende heenreis met drie reisgenoten op een beperkt oppervlak heelhuids door te komen. Uit de kandidaten zullen zes groepen van vier mensen gekozen worden die in 2015 zullen beginnen aan hun intensieve training. Gedurende de jaren daarna zal de eigenlijke bemande missie voorbereid worden door apparatuur, robots, communicatiesatellieten etc. alvast naar Mars te sturen. In 2024 zou dan de eerste groep bemanning zijn tocht naar Mars aanvatten, om in 2025 aan te komen.

‘Big Brother-gewijs zal de hele wereld mee kunnen kijken en stemmen op hun favoriete groep aspirant-ruimtevaarders’

Maar voor het zover is, zal deze groep een rigoureuze selectieprocedure moeten ondergaan. Het zullen echter niet alleen de experts zijn die beslissen welke groepen ‘doorgaan naar de volgende ronde’. Big Brother-gewijs zal ook heel de wereld mee kunnen kijken en stemmen voor hun favoriete groep aspirant-ruimtevaarders. Hiermee zou een deel van de hele onderneming betaald kunnen worden, maar ook sponsoring en merchandising moeten geld in het laatje brengen. Deze eerste groep mensen, geselecteerd door de hele wereld, zal dan een enkele reis naar Mars ondernemen om de eerste echte buitenaarde menselijke kolonie op te starten. In de jaren na hun aankomst zullen gestaag meer groepen aankomen en zal de kolonie verder groeien. 

We kunnen het er over eens zijn dat het hier gaat om een zeer ambitieuze missie en dat de opstarters ervan spreken met kennis ter zake. Toch kan ik me niet ontdoen van het gevoel dat dit fout is. Ik ben ervan overtuigd dat ruimteonderzoek technologisch mogelijk is en noodzakelijk is om onze kennis van onze eigen Aarde en alles daarbuiten uit te breiden. Maar mensen permanent naar een andere planeet sturen gaat voor mij een grote stap te ver, in elk geval nu nog.

Enkele belangrijke eigenschappen van Mars en de Aarde vergeleken

	Mars	Aarde
Gemiddelde temperatuur	-63°C	15°C
Lengte van een dag	24,6 uur	23,9 uur
Gemiddelde afstand tot de zon	228 miljoen km	150 miljoen km
Atmosfeer	95% CO2, 3% N, 2% Ar	78% N, 21% O2
Zwaartekracht	1/5 aarde	-
Aantal manen	2 (Phobos en Deimos)	1
Gemiddelde omtrek	21 339 km (evenaar)	40 074 km (evenaar)

Ten eerste wil ik er op wijzen dat het koloniseren van andere planeten en specifiek Mars geen nieuw idee is. Heel wat mensen hebben al nagedacht over hoe we zo’n onderneming zouden aanpakken. Er lopen al verschillende projecten over de hele wereld om uit te zoeken hoe we als mens zouden overleven op barre plaatsen en in kleine groepen in een ruimtetuig, zoals bijvoorbeeld het Mars Desert Research Station in Utah en de Mars-500 experimenten in Rusland (waar 6 mensen een retourtje Mars simuleerden in een capsule gedurende 520 dagen). Ander onderzoek richt zich dan weer op hoe we de planeet zelf leefbaar willen maken. Zo zouden we een soort van afgesloten complex kunnen bouwen waarbinnen we ons eigen aards ecosysteem nabootsen (zoals geprobeerd werd in de woestijn in Arizona met de Biosfeer II), maar dan zouden de ruimtereizigers beschermende kledij moeten dragen om buiten te komen (vergelijkbaar met missies naar Antarctica bijvoorbeeld). Een andere optie zou zijn om te proberen de atmosfeer van Mars, die momenteel voornamelijk uit CO₂ bestaat, om te vormen naar een meer aardse atmosfeer, met behulp van een tak van de wetenschap die planetary engineering of terraforming (letterlijk: het vormen van aarde) genoemd wordt. De grote vraag is of dit onderzoek al ver genoeg staat om een succesvolle tocht naar en kolonisatie van Mars mogelijk te maken. En wie beslist uiteindelijk wat de beste opties en omstandigheden zijn?

Naast de wetenschappelijke uitdagingen komen bij mij ook heel wat ethische kwesties naar boven. Zo zou een reis naar Mars voor één persoon zo’n 10 miljard dollar of 7,3 miljard euro kosten. Geld dat misschien beter gespendeerd zou worden aan andere dingen, zoals het aanpakken van de problemen op onze eigen planeet. Denk maar aan de klimaatopwarming, hongersnood, oorlogen en vele andere sociale, maatschappelijke en ecologische problemen waarmee onze eigen planeet te kampen heeft. Verder vraag ik me ook af wat voor effecten die kolonisatie zal hebben op de planeet zelf. Is Mars al grondig genoeg onderzocht om daar een gefundeerde uitspraak over te kunnen maken? Met de mens zullen ook andere organismen zoals bacteriën onvermijdelijk meereizen. Wat gebeurt er met deze levensvormen? En stel dat op Mars toch ergens (tot op heden niet ontdekt) leven schuilt, bijvoorbeeld diep onder de grond, wat voor effect zou onze aankomst daar dan op hebben?

Naar mijn gevoel zijn er nog veel te veel ethische vraagstukken en onbeantwoorde problemen om een bemande reis naar Mars op zo’n korte termijn te verantwoorden, laat staan het stichten van een Mars-kolonie. Ruimteonderzoek is zeer belangrijk en noodzakelijk, maar zou zich beter focussen op onbemande missies die veel minder onzekerheden met zich meebrengen en ook veel minder geld kosten. Uiteraard is het interessant om mensen naar Mars te sturen en natuurlijk kunnen we daar veel uit leren, maar kunnen we het ook verantwoorden? Nu al naar Mars gaan is onverantwoord, en daar zijn de wetenschappers in EOS het ook mee eens.

Verder lezen?

-        - EOS, editie februari 2014

-      -   http://www.biomens.eu

-        - www.mars-one.com